Παρασκευή 14 Μαΐου 2010

1 Κράβαρα και Κραβαρίτες (2)

Πηγη : Σύλλογος Δορβιτσιωτών "Η Αναγέννηση"
ΤΑ ΚΡΑΒΑΡΑ

Το βορειότερο κομμάτι της Ναυπακτίας, δυσπρόσιτο, άγονο με δαιδαλώδεις κορυφογραμμές και βαθιές χαράδρες ονομάζεται Κράβαρα. Για την ονομασία υπάρχουν αρκετές εκδοχές όπως, από τη λέξη Κράβαρι. Το τοπωνύμιο έλκει την ονομασία από τους Αλβανούς κατά μία εκδοχή. Την εποχή εκείνη περιοχές σαν την ορεινή Ναυπακτία τις ονόμαζαν Κράβαρι που σήμαινε τόπο πετρώδη, κρημνώδη , απότομο. Και άλλες περιοχές στην Ελλάδα έφεραν αυτό το όνομα λόγω της μορφολογίας του εδάφους που όμως με τα χρόνια μετονομάστηκαν. Τέτοιες μπορούμε να αναφέρουμε: Στην Αρκαδία, δυτικά της Τεγέας, που μετονομάστηκε Βόρειον Όρος. ή στην Ήπειρο στο νομό Πρεβέζης, κοντά στο Λούρο ποταμό το χωριό Κράβαρι που μετονομάστηκε σε Άνω Ράχη. Επιτέλους έμαθα τι σημαίνει το : «Από τα Κράβαρα κατέβηκες;»

Μια από τις πιο ορεινές περιοχές της χώρας μας είναι η περιοχή της Ναυπακτίας .Αρχίζει εκεί που τελειώνει η Πίνδος και οριοθετείται ανατολικά από τα Βαρδούσια, βόρεια από την Οξυά, βορειοδυτικά από το Παναιτωλικό, νότια από τον Κορινθιακό κόλπο και τον ποταμό Μόρνο, με τον Εύηνο και τον παραπόταμο του, Κότσαλο.

Η άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι πήρε το όνομα εξ αιτίας των κατοίκων της, οι οποίοι ήταν εξαιρετικοί πολεμιστές και όταν συγκρούονταν με τους Τούρκους φώναζαν μεταξύ τους «στην κάρα βαρείτε», οπότε σε παραφθορά δημιουργήθηκε η λέξη Κραβαρίται, είτε τα Κράβαρα είναι παραφθορά της λέξης «Ακρώρειαι» που σημαίνει βουνοκορφές, επίσης «Κράκουρα» που σημαίνει κακοτράχαλες πλαγιές και στη συνέχεια Κράβαρα. Κατά μια άλλη ερμηνεία της λέξης σημαίνει γελαδότοπος Ενώ μια τελευταία εκδοχή , από μελέτη Τουρκάλας Πανεπιστημιακού το όνομα προέρχεται από κάποιον κάτοικο που έδωσε το όνομά του στην περιοχή.*

* ( Βάσει γραπτών στοιχείων τουρκικών πηγών, το όνομα ΚΡΑΒΑΡΑ δόθηκε σε αυτή την περιοχή, από τους τιμαριούχους, που ανήκαν στην ελίτ (εκλεκτή) χριστιανική οικογένεια KRAVAR και στους απογόνους της, όπως αποδεικνύεται από επίσημα Φορολογικά Κατάστιχα (Defteri) των Τρικάλων του 1454-55 (αναλυτικό ΜΜ 10) και του 1466-67 (συνοπτικό ΜΜ 66), σύμφωνα και με τις συνήθειες εκείνων των εποχών. Είναι δε γνωστο ότι, κατά τον Μεσαίωνα (476-1453), η κοινωνία ήταν συγκροτημένη σε δύο τάξεις, των ευγενών και των δουλοπάροικων.Την ανωτέρω βάσιμη άποψη, για την ονομασία ΚΡΑΒΑΡΑ, υποστηρίζει και η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας κ. Melek Delilbasi, Προϊσταμένη του Τμήματος Βυζαντινής Ιστορίας του Πανεπιστημίου και της Εθνικής Επιτροπής Βυζαντινών Σπουδών, σε ανακοίνωσή της σε Συμπόσιο, που οργανώθηκε στο Ρέθυμνο, από 10-12 Ιανουαρίου 2003, από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Είναι δε η άποψη αυτή αντίθετη προς όλες τις απόψεις, που έχουν υποστηριχθεί μέχρι σήμερα.Οι ανακοινώσεις του Συμποσίου περιλαμβάνονται στην έκδοση «Provincial Elites in the Ottoman Empire» του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών (εκδότης Α. Αναστασόπουλος), Ρέθυμνο 2005, σελίδες 367 (Κάτοπτρο, 40 ευρώ).Στη μελέτη της κ. Delilbasi, (σελ. 87-114), με τίτλο «Christian Sipahis in the Tirhala Taxation Register (Fifteenth and Sixteenth Centuries»), (Χριστιανοί Τιμαριούχοι στα Φορολογικά Κατάστιχα των Τρικάλων, 15ος και 16ος αιώνας), εξετάζονται τρεις γενιές των οικογενειών KRAVAR (ή Κiravaldi) και ΜΙΚRΑ (σε περιοχές βορειοδυτικά των Κραβάρων), που αντιστοιχούν σε περίοδο περίπου 100 ετών. Στο Κατάστιχο του 1454-55 (σελ. 239β) αναφέρονται τέσσερις απόγονοι των KRAVAR.Στις οικογένειες KRAVAR ανήκαν 50 χωριά το 1454-55 (Defteri MM 10) και 38 το 1466-67 (Defteri MM 66). Από τα Τιμάρια της οικογένειας KRAVAR (1454-55), που μοιράσθηκαν σε τέσσερις απογόνους, οκτώ χωριά (Σινίτσα, Ζιλίστα, Πέρνοβα, Κλεπά, Παλούκοβα κλπ), Τιμαριούχων δεύτερης γενιάς KRAVAR, δόθηκαν στις οικογένειες MIKRA.
Στη μεγάλη διοικητική περιφέρεια (Βιλαέτι) των Τρικάλων υπάγονταν 112 Τιμάρια, δηλαδή αγροτικές περιοχές που παραχωρούσε ο σουλτάνος σε στρατιωτικούς (τιμαριούχοι). Κατά την κα Delilbasi τα εν λόγω Τιμάρια ήταν 89 μουσουλμανικά, 20 χριστιανικά, (με ένταξη ατόμων ή οικογενειών εκλεκτών – ευγενών τάξεων), και 3 μικτά.Η κα Melek Delilbasi με έχει ενημερώσει, με επιστολή της, ότι η «KRAVAR FAMILY» αποτελεί αντικείμενο συνεχιζόμενης μελέτης της.Εξάλλου, σε χάρτη Άγγλου αυτοκρατορικού γεωγράφου (1827), η εν λόγω περιοχή μας ονομάζεται KRAVARI, από το όνομα εξέχοντα φεουδαλικού ηγέτη της Βυζαντινής περιόδου, (324-1453), οι οικογένειες του οποίου ήταν ιδιοκτήτες μεγάλου τιμαρίου στην περιοχή, μετά την προσάρτησή της από τους Οθωμανούς).


Στις αμέτρητες αθέατες πλαγιές που σχηματίζονται από τις επάλληλες ράχες αναπτύχθηκε ένα σύνολο πολύ μικρών οικισμών που στην εποχή της Τουρκοκρατίας συγκέντρωσαν σημαντικό πληθυσμό από τους αγρότες της πεδινής Αιτωλίας.

Τα Κράβαρα έμειναν απομονωμένα επί αιώνες όπου οι κάτοικοι πάλευαν να τιθασεύσουν το άγονο έδαφος και έτσι έμεινε παροιμιώδες ότι ο Κραβαρίτης σήμαινε φτωχός μέχρις εσχάτων και συχνά οι γείτονες από τις πεδινές περιοχές περιέπαιζαν τους Κραβαρίτες με στίχους και τραγούδια. Σε απάντηση οι Κραβαρίτες ανέπτυξαν ένα δικό τους γλωσσικό ιδίωμα τα «μπολιάρικα» μια γλώσσα παραφρασμένων και αυτοσχεδίων λέξεων.
Ο αγώνας τους να ριζώσουν στον τόπο τους αποτυπώνεται στη προσπάθεια τους να δαμάσουν τα βραχώδη εδάφη και να τα κάνουν καλλιεργήσιμα. Έτσι δημιούργησαν τις πεζούλες με τις αλλεπάλληλες ξερολιθιές που είναι ίσως οι μεγαλύτερες σε έκταση στον ορεινό χώρο. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα ο οικιστικός ιστος των Κραβάρων κατέληξε σε μια πολυπυρηνική δομή οργανωμένη σε ομάδες οικισμών γύρω από τα κεφαλοχώρια , την Αράχωβα, την Κλεπά, τον Πλάτανο, την Άνω χώρα , την Αμπελακιώτισσα και αρκετά άλλα .

1 σχόλιο :

Ανώνυμος είπε...

Αν και βρηκα καθυστερημενα το αρθρο σας, σας λεγω συγχαρητηρια!
Κραβαριτης Γιωργος του Κωνσταντινου. Ορχομενος Βοιωτιας.

Δημοσίευση σχολίου